70 lat Skody Tudor

70 lat Skody Tudor

Trudna, wojenna sytuacja zagarniętej przez okupanta fabryki, przypieczętowana nalotem bombowym w ostatnich godzinach światowego konfliktu, nie wróżyła czeskiemu producentowi najlepiej na przyszłość. Przetrwałe tu i ówdzie zapasy części pozwoliły na montaż, w prowizorycznych warunkach, krótkich serii kilku przedwojennych modeli, lecz z oczywistych względów nie można było wiązać z nimi tak przyszłości zakładów, jak i marki. Wyważając ambicje z możliwościami, zdecydowano o rozwiązaniu przejściowym i zarazem najmniej ryzykownym, polegającym na doraźnej modernizacji najpopularniejszej konstrukcji w dotychczasowej historii wytwórni modelu Popular.

Tym samym nowa KODA 1101, wprowadzona do sprzedaży w sezonie 1946 stanowiła w istocie kolejną ewolucję Populara, tym razem odmiany 1101 z lat 1940-44. Zasadniczą zmianę w cechach konstrukcyjnych rodziny Popular wprowadzono jeszcze w trakcie sezonu 1939.
Było nią zastąpienie skrzyni biegów, umieszczonej we wspólnej obudowie z przekładnią główną w zespole osi tylnej, skrzynią umieszczoną tuż za silnikiem. Ta modyfikacja wymusiła wydłużenie rozwidlenia przedniej części ramy, przechodzącej w swej dalszej części w centralną rurę nośną.

Tym samym, powojenną ewolucję Populara, opuszczającego bramy w międzyczasie znacjonalizowanej fabryki Mladá Boleslav, wyróżniał na pierwszy rzut oka nowy, trójkątny wlot powietrza z ośmioma poziomymi listwami i reflektory zintegrowane z nieco przemodelowanymi błotnikami przednimi. We wnętrzu pojazdu, największą innowacją okazała się całkowicie nowa tablica przyrządów z premierowo wygospodarowanym miejscem na odbiornik radiowy.

Pierwsze egzemplarze 1101 z dwudrzwiowymi, zamkniętymi nadwoziami (od określenia two door nazywanymi powszechnie tudorami) opuściły bramy fabryki Mladá Boleslav w maju 1946 roku. Zaledwie miesiąc po premierze modelu z nadwoziem podstawowym zaczęto wprowadzać kolejne odmiany pochodne, zaczynając od wariantów użytkowych. Fabryka macierzysta dostarczała podwykonawcom kompletne podwozia wyposażone w przednie, stalowe części karoserii i pozbawione płyt podłogowych.

Pierwszą odmianą pochodną 1101 został zamknięty, użytkowy furgon, bez bocznego przeszklenia. Jego wzorzec ukończono w Mladá Boleslav jeszcze w kwietniu 1946 roku, a produkcja ruszyła we Vrchlabí tuż po wakacjach tego samego roku. W tym samym miejscu budowano bodaj najpopularniejszą odmianę 1101, rozwiniętą bezpośrednio z wersji furgon.
Ciekawostka: pomimo potężnej liczby odmian i wersji pochodnych modelu 1101, wszystkie z nich, także te czterodrzwiowe nazywano powszechnie tudorami.

Była nią modyfikacja sanitarna z osobliwie przetłoczoną wewnętrzną ścianką działową, ratującą cenne centymetry na nosze z pacjentem. Wersja sanitarna była jedyną odmianą 1101 wyposażaną standardowo w nagrzewnicę wnętrza, wykorzystującą ciepło gazów spalinowych. Nadwozia sanitarek pokrywano lakierami w kolorach kości słoniowej lub srebrnym metalicznym, a do grudnia 1951 roku, wyłącznie w zakładach Vrchlabí, powstało 4 561 pojazdów tego typu.

Do pozostałych wykonań nadwoziowych, już typowo osobowych 1101-ek zaliczyć trzeba odmianę roadster (nieliczna produkcja 1948-51, Vrchlabí i Kvasiny), półkabriolet (1946-51, Mladá Boleslav) oraz czterodrzwiowego sedana (1948-51, fabryka Mladá Boleslav).
Paletę pojazdów o przeznaczeniu użytkowym uzupełniały wspomniane zamknięte, dwumiejscowe furgony (od 1946 do 1952, Vrchlabí, wśród nich słynne wersje pocztowe, wykorzystywane także w Polsce) i przeszklone kombi STW z drugim rzędem siedzeń (1949-52, różni producenci i wykonania).

Te ostatnie występowały równocześnie w odmianach z zewnętrznym oblachowaniem lub widocznym, drewnianym żebrowaniem, wypełnionym panelami wykonanymi ze sklejki lub płyt bakelitowych. Egzemplarze utrzymane w lokalnym stylu woody, jako jedyne w gamie, wyróżniały się drzwiami zawieszonymi na swych przednich krawędziach wyprzedając model 1200, uznawany za prekursora tego rozwiązania w marce. Opracowanych odmian czteromiejscowego kabrioletu oraz sedana ze składanym dachem (czterodrzwiowego półkabrioletu), ostatecznie do produkcji nie wdrożono.

Dane techniczne samochodu KODA 1101 Tudor (Typ 938 nadwozie podstawowe), 1946

silnik: rzędowy, czterocylindrowy, czterosuwowy; górnozaworowy OHV, chłodzony cieczą w obiegu wymuszonym - układ z termostatem i stale pracującym wentylatorem chłodnicy; wał korbowy podparty w trzech punktach; rozrząd napędzany łańcuchem Triplex lub parą kół zębatych, umieszczony wzdłużnie z przodu, za osią przednią
średnica cylindra: 68 mm, skok tłoka: 75 mm, objętość skokowa: 1089 ccm
stopień sprężania: 6,5:1
zasilanie: poziomy gaźnik Solex rodziny 26
moc maksymalna: 32 KM przy 4600 obr./min
instalacja zapłonowa: o napięciu 6V, prądnica 130W, rozdzielacz zapłonu Scintilla, zastępowany sukcesywnie opracowaniem własnym - PAL Magneton
układ smarowania: ciśnieniowy
skrzynia przekładniowa: czterostopniowa, manualna, biegi 3. i 4. synchronizowane, mechanizm sterowania umieszczony w podłodze, napęd z silnika przekazywany wałem umieszczonym wewnątrz centralnej rury nośnej. W niewielkiej ilości wczesnych egzemplarzy przekładnie trójstopniowe.
napęd: kół tylnych, mechanizm różnicowy w wyposażeniu standardowym, przełożenie przekładni głównej 4,78
nadwozie: szkielet drewniany, poszycie z blach stalowych, wsparte na płycie podłogowej mocowanej do poprzeczek centralnej ramy rurowej, dwudrzwiowe
podwozie: centralna rama rurowa, rozwidlona z przodu pod silnik i skrzynię biegów, z poprzeczkami mocującymi nadwozie
zawieszenie kół przednich: trójkątne górne wahacze, poprzeczny dolny resor piórowy, amortyzatory ramieniowe
zawieszenie kół tylnych: półosie pędne wahliwe, poprzeczny dolny resor piórowy
układ hamulcowy: hydrauliczny, jednoobwodowy, działający na wszystkie cztery koła, hamulce bębnowe obu osi
układ kierowniczy: przekładnia śrubowo-kulkowa
ogumienie: 5.00x16 lub 5.25x16, obręcze stalowe, tłoczone
rozstaw osi: 2485 mm
rozstaw kół: 1200 mm - przednich i 1250 mm - tylnych
wymiary zewnętrzne: długość 4050 mm, szerokość 1500 mm, wysokość: 1520 mm
masa własna: ok. 940 kg
prędkość maksymalna: 100 km/h
średnie zużycie paliwa: 8-9 l/100 km
ilość zbudowanych egzemplarzy: 66904 egzemplarzy wszystkich odmian w okresie maj 1946 maj 1952